Mitos The Thread of Greece Το Μανταρίνι της Ζήλιας (Σκιάθος)

Μια προφορική παράδοση από τη Σκιάθο για προξενιά, ζήλια και μυστικά που φυλάχτηκαν για δεκαετίες Η ιστορία που ακολουθεί μου την αφηγήθηκαν ντόπιοι κάτοικοι της Σκιάθου, άνθρωποι που μεγάλωσαν ακούγοντας τις παραδόσεις και τα έθιμα του νησιού. Μέσα από τις αφηγήσεις τους, οι φορεσιές που σώζονται καθώς και οι παλιές πρακτικές των προξενιών, όπου ένα πορτοκάλι ή μανταρίνι μπορούσε να κρίνει την τύχη μιας οικογένειας και την καρδιά μιας νέας γυναίκας.

Σκιάθος, αρχές του 20ού αιώνα Η Σκιάθος εκείνης της εποχής ήταν ένα νησί που έμοιαζε να κινείται αργά, σαν να φοβόταν να ξυπνήσει από τη δική της σιωπή. Τα σοκάκια ήταν στενά, τα κεραμίδια των σπιτιών σκουριασμένα από τη θαλασσινή υγρασία, και η μυρωδιά των μανταρινιών ανακατευόταν με τον άλμη του λιμανιού. Τα σπίτια και οι αυλές τους έκρυβαν μυστικά και ιστορίες που μόνο οι ντόπιοι ήξεραν να αφηγηθούν. Εκεί, οι προξενήτρες είχαν τον ρόλο να συνδέουν οικογένειες και να αποφασίζουν για τις καρδιές των κοριτσιών, τηρώντας κανόνες και τελετουργίες που φαινομενικά έμοιαζαν μικρές, αλλά ήταν γεμάτες δύναμη. Η υπόσχεση του μανταρινιού Το καλοκαίρι του 1921, η Καλλιόπη επρόκειτο να παντρευτεί τον Λευτέρη, γιο του καπετάν Δημήτρη. Η κυρα-Γεωργία, η προξενήτρα, άφησε ένα χρυσαφένιο μανταρίνι στη γλάστρα του σπιτιού του πατέρα του Λευτέρη — ένα διακριτικό σημάδι ότι το προξενιό είχε πετύχει. Αν το επόμενο πρωί οι γονείς του γαμπρού έβλεπαν το μανταρίνι στη γλάστρα, σήμαινε ότι η προξενήτρα επιβεβαίωνε την αποδοχή της νύφης. Αν αντίθετα δεν υπήρχε μανταρίνι, οι γονείς πήγαιναν στην προξενήτρα, και εκείνη υποχρεωνόταν να πει κακά λόγια για την κοπέλα. Μέσα στη νύχτα, όμως, μια σκιά παραμόνευε. Η Μαριγώ, κόρη του μπακάλη, με καρδιά πνιγμένη από ζήλια, έσκυψε αθόρυβα και άρπαξε το μανταρίνι. Το επόμενο πρωί, όταν οι γονείς του Λευτέρη είδαν τη γλάστρα άδεια, πήγαν στην κυρα-Γεωργία. Εκείνη είπε κακά λόγια για την Καλλιόπη, καταδικάζοντας τη στο μάτι των άλλων χωρίς να γνωρίζει την κρυφή πράξη της Μαριγώς. Το προξενιό απέτυχε, ο γάμος δεν έγινε ποτέ, και η Καλλιόπη έμεινε με τη σιγκούνα της, φυλαγμένη σαν θησαυρό σε μια κασέλα, να θυμίζει το αναπόφευκτο της μοίρας. Δεκαετίες σιωπής Η Μαριγώ άφησε τη Σκιάθο, αλλά η ενοχή δεν την εγκατέλειψε ποτέ. Οι νύχτες της ήταν γεμάτες κύματα και θλιμμένες φωνές που δεν άκουγε κανείς. Οι δεκαετίες περνούσαν, και το νησί συνέχιζε να μυρίζει θάλασσα και μανταρίνια, αλλά οι ιστορίες παρέμεναν κρυφές, φυλαγμένες πίσω από κουρτίνες και παραδοσιακές φορεσιές. Μέχρι που, γριά πια, επέστρεψε στη Σκιάθο. Στάθηκε μπροστά στη σιγκούνα της Καλλιόπης και ένιωσε τις δεκαετίες να λιώνουν σαν πάγος στον ήλιο. Μια νεαρή κοπέλα στεκόταν δίπλα της, αγνοώντας τις παλιές ιστορίες. Η Μαριγώ άρχισε να μιλά, και για πρώτη φορά η σιωπή έσπασε. Μίλησε για το μανταρίνι, τη ζήλια, την κοινωνική πίεση που φυλάκιζε τις καρδιές, αλλά και την ανάγκη της μετάνοιας και της ειλικρίνειας. Έκοψε ένα μανταρίνι από τον κήπο και το έδωσε στην κοπέλα, λέγοντας: «Μην αφήσεις ποτέ κανέναν να σου κλέψει το μανταρίνι ». Η αξία της μνήμης Αυτή η ιστορία αφηγήθηκε προφορικά από ντόπιους κατοίκους της Σκιάθου και καταγράφηκε για να θυμίζει τα έθιμα των προξενιών στις αρχές του 20ού αιώνα. Η ζήλια, η σιωπή και η κοινωνική πίεση αφήνουν βαθιά ίχνη, αλλά η ειλικρίνεια και η μετάνοια μπορούν να φέρουν φως και ελπίδα, ακόμα και μετά από δεκαετίες. Στο Σκιαθίτικο Σπίτι, οι φορεσιές στέκουν σαν μάρτυρες μιας εποχής που έσμιγε το καθήκον, την παράδοση και τον έρωτα, ενώ τα μανταρίνια συνεχίζουν να μυρίζουν καλοκαίρι, θυμίζοντας ότι η ζωή βρίσκει πάντα έναν τρόπο να θεραπεύει τις πληγές της. Αύγουστος 13, 2025 ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΣ